Follow The Money

Lise Witteman van Follow the Money’s Bureau Brussel deed eigenlijk onderzoek naar allerlei andere zaken, toen ze wel erg vaak de naam David Sainsbury tegenkwam. Ze ontdekte dat deze Britse baron, erfgenaam van de supermarktketen Sainsbury's, jarenlang genetisch gemanipuleerde voeding promootte. Wat was precies de agenda van deze geheimzinnige miljardair?

Wanneer er in de Europese Unie grote bouwprojecten van de grond moeten komen, vinden commerciële banken die vaak te riskant. Daarom is de Europese Investeringsbank opgezet, die miljarden aan ziekenhuizen, waterleidingbedrijven en andere essentiële instanties leent. De man die er twaalf jaar lang de leiding had, staat nu onder verdenking van corruptie. Medewerkers deden bij Simon Van Dorpe een boekje open over de man en zijn bank.

Voedingsbedrijven als Nestlé en Unilever spelen handig in op de hype rond het afslankmiddel Ozempic. Deze bedrijven bieden ‘speciale’, bewerkte producten die goed zouden passen in een dieet. Mathilde de Jeu en Irene van den Berg van The Investigative Desk wilden hier meer over weten. Ze lazen verslagen van aandeelhoudersvergaderingen en hoorden jubelende topmensen.

In uniform en met een wapen op de foto op Tinder. Enigszins begrijpelijk als trotse militair, maar niet handig als je bedenkt dat via die app gemakkelijk je identiteit, functie en reisbewegingen te volgen zijn. Datajournalist Martijn Reuvers onderzocht Tinder en kwam erachter dat een slimme programmeur militairen makkelijk kan volgen. Samen met chef datateam Dimitri Tokmetzis en cyberredacteur Sebastiaan Brommersma volgde hij militairen van alle afdelingen van het leger in binnen en buitenland. Hoe ze dat deden vertellen ze in deze aflevering.

Hoenderloo was decennialang een bekende opvangplek voor jongeren die niet meer thuis konden wonen. Nu staat er een projectontwikkelaar aan het roer die de panden verhuurt aan een samenraapsel van zorgbedrijven. Jongeren wonen samen op het terrein met ex-criminelen, ex-verslaafden, minderjarige vluchtelingen en arbeidsmigranten. Judith Spanjers en Klaas den Tek brachten alle bedrijven in kaart en zien dat er sprake is van een giftige mix.

Jan Daalder en Daniël van Kessel werden benaderd door een paardenfokker die vijf jaar na dato een deel van zijn landbouwsubsidie moest terugbetalen. De reden is hem nog steeds niet duidelijk. De overheid stuurt namelijk alleen brieven met een standaard tekst. Boer Frank is niet de enige die hier last van heeft: het gaat om bijna duizend boeren. Het lijkt erop dat in de zoektocht naar fraudeurs vooral kleine boeren worden getroffen.

Zorgcowboys kenden we al: gehaaide ondernemers die geld verdienen over de rug van kwetsbare mensen. Nu zijn vastgoedhandelaren in dit dossier aan de beurt. In het openingsartikel van Jolien de Vries laat zij zien wat de rol is van vastgoedbedrijven bij het faillissement van ouderenzorgbedrijf De Zorg van Toen.

Wat moet een Indiase oliehandelaar met een oude Nederlandse gevangenis? Lukas Kotkamp dook in de handel en wandel van de nieuwe eigenaar van de Amsterdamse Bijlmerbajes. Deze Arvind Tiku vergaarde zijn vermogen in Kazachstan, waar hij zaken deed met het grootste bedrijf van Nederland: de Rotterdamse energiehandelaar Vitol. Kotkamp vertelt over de opmerkelijke geldsporen die hij tijdens zijn onderzoek aantrof.

Wat komt er in de praktijk van de CO2-compensatie voor je vliegticket terecht? Dit jaar stond FTM op de ‘Impact beurs’ en kreeg daar een certificaat met de hoeveelheid CO2 die zou zijn uitgestoten én gecompenseerd – met een boom in de Amazone. FTM-journalisten Ties Gijzel en Mira Sys wilden daar meer van weten. Ze stuitten op een jong bedrijfje dat zich probeert te onderscheiden van de rest, in een branche waar nog geen regels gelden.

Hoe pakken andere landen problemen in het onderwijs aan? Journalisten Nikki Brands en Veerle Schyns bezochten scholen in drie verschillende landen die net als Nederland worstelden met lerarentekorten, dalende leesvaardigheid en problemen in het speciaal onderwijs. Wat kunnen wij in Nederland leren van de oplossingen uit Ierland, Estland en Portugal? Een tipje van de sluier: beter onderwijs kost niet per se meer geld.

Kasteel Bran in Roemenië, beter bekend als Dracula’s kasteel, staat al jaren te koop. Een Nederlandse en Belgische investeerder hebben hun oog erop laten vallen. Ze proberen beleggers te interesseren met een glanzende brochure. Wat vinden de inwoners van Bran? Rosanne Kropman bezocht de mythische plek en vertelt over haar onderzoek. Karin Spaink is in deze aflevering te gast als vampierkenner.

Olivier van Beemen deed onderzoek naar African Parks, een organisatie die wilde dieren in Afrika beschermt. In drie jaar tijd reisde hij naar zes Afrikaanse landen en voerde meer dan 300 gesprekken met mensen binnen en buiten de organisatie. Zijn boek beschrijft hoe het er achter de schermen van de wildparken aan toe gaat.

‘Wij laten zien wat de onderliggende agenda’s zijn bij het nieuws uit Brussel,’ stelt Lise Witteman, chef van Bureau Brussel, de EU-redactie van Follow the Money. Die redactie telt inmiddels acht mensen. Frederique ging naar Brussel voor een kennismaking met de redacteuren en hun dossiers. En dat kwam mooi uit, met het oog op de aanstaande Europese verkiezingen.

Thomas Bollen werkt aan een boek over ons geldstelsel. Hoe is de inrichting daarvan tot stand gekomen, en zijn er alternatieven? In dit gesprek licht hij een tipje van de sluier op. Hij vertelt daarnaast over De Nederlandsche Bank, die voor het eerst sinds de instorting van de beurskoers in 1929 verlies maakt. Daar is weinig ophef over, maar het kost de overheid en dus de burger miljarden.

Halverwege zijn maandenlange onderzoek dacht Lucien Hordijk even dat het hem niet zou lukken zijn verhaal over het Amsterdams UMC rond te krijgen. Zijn bronnen leken te huiverig om te spreken. Samen met Margot Smolenaars zette hij door. Het resultaat is een ontluisterend beeld van de afdeling anesthesiologie, waar het voor patiënten en medewerkers niet altijd veilig is.

Hoe kan het dat je overal een broodje paling kunt kopen terwijl die vis op de lijst van bedreigde diersoorten staat? Max Wastiaux en Remy Käller deden onderzoek naar de palinghandel en brachten een Nederlands bedrijf in kaart dat 60% van de Europese palingmarkt in handen heeft.

Jan Daalder zag een foto van een aangespoelde koe in de branding van een Frans strand. Die foto werd het begin van een onderzoek naar de vele aspecten van veetransport over zee. Dataspecialist Dimitri Tokmetzis dook samen met Jan in klimatologische cijfers, zeestromingen en de industrie die koeien verscheept. Nederland speelt daar ook een rol in.

De overheid trok bijna 6 miljard uit om achterstanden in het onderwijs weg te werken. De Algemene Rekenkamer waarschuwde dat de regeling te vaag was, maar het ministerie maakte het geld toch over. Nikki Brands en Veerle Schyns plozen 200 jaarrekeningen van scholen uit en zagen dat niemand precies weet waar het geld naartoe is gegaan.

Hoe neptherapeut Koos ontmaskerd werd by Follow the Money

Harm Ede Botje kwam bij zijn onderzoek naar het thema arbeidsmigratie een klein berichtje tegen in een Limburgse krant over een dode man in een maisveld. Harm vroeg zich af welk verhaal hierachter zat. Wie was hij? De zoektocht leidde onder meer naar Litouwen en tot een gesprek met de baas van het grootste Nederlandse uitzendbureau voor arbeidsmigranten.