Felix & Sofie

In deze aflevering spreekt oud redactielid Linde van Schuppen met Eveline Groot over haar onderzoek naar Madame de Staël en vrouwen in de academische wereld. Ze spreken over haar liefde voor politiek, ideeën, en wat dit kan betekenen voor de vrouwen van nu. Groot heeft filosofie gestudeerd aan de UVA en de universiteit in Edinburgh. Ze doet nu een PDH over Madame de Staël aan de Erasmus universiteit van Rotterdam. // Shownotes \\ YouTube: https://bit.ly/2TSmGER Tickets: https://bit.ly/388vnTG Facebook: https://www.facebook.com/FelixenSofie Website: https://www.felix-en-sofie.nl/

Dit is deel 3, het laatste deel in de zomerserie over levenskunst. In deze aflevering spreekt redactielid Ernst Meijer met Ype de Boer over de levensfilosofie van Murakami. Over openheid, overgave en de idealisering van het alledaagse. Ype de Boer schrijft over het samenspel van denken en leven, en verkent de raakvlakken tussen filosofie, literatuur en kunst. Aan de VU promoveert hij op het werk van Giorgio Agamben, "de poëet onder de filosofen". Daarnaast treedt hij op als spreker en vertaalde hij enkele filosofische werken. In 2017 debuteerde hij als schrijver met Murakami en het gespleten leven, gevolgd door "Het erotisch experiment" in 2019. Waar kunnen we levenskunst in literatuur vinden? En hoe verschilt dit van wat moderne filosofen ons vertellen? Veel luisterplezier!

Misschien heb je al gemerkt dat er de afgelopen tijd minder afleveringen zijn geweest. Ook wij kunnen even geen nieuwe edities organiseren. Maar niet getreurd! Om jouw brein te prikkelen met de nodige dosis filosofie hebben we elke twee weken een nieuwe aflevering. Want denken hoeft niet stil te staan. Dit is deel 2 van de driedelige serie over levenskunst. In deze aflevering spreekt redactielid Ernst Meijer met Teun Tieleman over het stoïcisme en Galenus van Pergamum over wie hij een groot een groot NWO onderzoeksproject leidt. Het onderzoek van Tieleman richt zich op de wisselwerking tussen filosofie en wetenschap, met name geneeskunde, in de klassieke Oudheid. Hoe zag levenskunst er in de oudheid uit? En hoe verhoudt zij zich tot de moderne varianten? Veel luisterplezier!

Misschien heb je al gemerkt dat er de afgelopen tijd geen nieuwe afleveringen zijn geweest. Ook wij kunnen even geen nieuwe edities organiseren. Maar niet getreurd! Om jouw brein te prikkelen met de nodige dosis filosofie hebben we elke twee weken een nieuwe aflevering. Want denken hoeft niet stil te staan. Dit is deel 1 van de driedelige serie over levenskunst. In deze aflevering spreekt redactielid Ernst met Harm van der Gaag over Hegel. Harm van der Gaag studeerde filosofie in Utrecht. Omdat hij vindt dat filosofie ook nuttig kan zijn voor mensen zonder filosofische achtergrond opende hij een filosofische praktijk en schreef hij het boek “wie het niet weet, mag het zeggen”. Ook geeft hij les over zijn methode op de Internationale School voor wijsbegeerte. Samen met zijn leerlingen heeft hij het Gilde van Filosofisch Practici opgericht. Momenteel werkt hij aan een proefschrift over zijn werkwijze.

Esther Jansen spreekt in deze podcast over de mogelijkheden om het mens-zijn, of onze menselijkheid, opnieuw vorm te geven in het licht van het Antropoceen. Op welke manieren zit het huidige mensbeeld ons in de weg om deze broodnodige vormen te zien, te verbeelden, en het dagelijks leven naar in te richten? Het werk van Sylvia Wynter geeft aanknopingspunten om de vraag ‘wat betekent het om mens te zijn?’ op een andere manier te beantwoorden, en laat zo de tekortkomingen van het westers idee van ‘de Mensheid’ zien. Wat kunnen we hier van leren in het licht van de huidige ecologische ontwrichting? Deze lezing was onderdeel van de avond: Eco- catastrofe: de mens moet anders (18-02-2020) Dat de aarde verandert is overal om ons heen zichtbaar. We leven in vreemde tijden die vragen om radicaal handelen. We worden geconfronteerd met gevoelens van onbegrip, angst, onmacht en wanhoop, maar belangrijker nog worden we geconfronteerd met conceptuele kaders die niet langer houdbaar zijn. Hoe ver moeten we gaan in ons de

Pepijn van Erp is wiskundige en sceptisch activist. Hij is bij Stichting Skepsis onder meer gespecialiseerd in complottheorieën en nepnieuws. Volgens van Erp is complotdenken van alle tijden en complotdenkers zijn er allerlei soorten en verschillende gradaties. Vanuit zijn ervaring met het feitelijk analyseren van complotverhalen en het discussiëren met personen die ze opvoeren en aanhangen, maakt hij duidelijk hoe divers het complot denken is en over wat voor soort we ons het meest zorgen zouden moeten maken. Deze podcast is een onderdeel van de avond: Felix & Sofie // Complottheorie (21-1-2020) Klimaatverandering is een groot verzinsel, vaccinaties veroorzaken autisme, de aarde zou toch plat zijn en Facebook luistert je af. Er wordt vaak gelachen om complottheorieën, en misschien nog meer om complotdenkers, maar waarom blijken complottheorieën dan toch zo aantrekkelijk? Als ze ‘onzin’ zouden zijn, dan konden we complotten toch gewoon ontmaskeren? Laten zien dat ze niet waar zijn? Complottheorieën hebbe

Peter Achterberg is socioloog aan de Universiteit van Tilburg. Hij houdt zich onder andere bezig met de vraag naar hoe mensen betekenis geven aan veranderingen in de wereld om hen heen en welke gevolgen dit heeft voor hun gedrag en hoe dit uitgelegd zou kunnen worden. Achterberg gaat in deze podcast in op de manier waarop de secularisering van het geloof, in navolging van Popper, verschillende doctrines van ongelovigheid heeft voortgebracht en hoe dit zich verhoudt tot de nijging om complottheorieën aan te hangen. Deze podcast is een onderdeel van de avond: Felix & Sofie // Complottheorie (21-1-2020) Klimaatverandering is een groot verzinsel, vaccinaties veroorzaken autisme, de aarde zou toch plat zijn en Facebook luistert je af. Er wordt vaak gelachen om complottheorieën, en misschien nog meer om complotdenkers, maar waarom blijken complottheorieën dan toch zo aantrekkelijk? Als ze ‘onzin’ zouden zijn, dan konden we complotten toch gewoon ontmaskeren? Laten zien dat ze niet waar zijn? Complottheorieën hebb

Jan Bor is een filosoof, publicist en columnist, die aan een breed scala van universiteiten en kunstacademies werkzaam is geweest. In 1990 promoveerde hij aan de Universiteit Leiden met het proefschrift ‘Bergson en de Onmiddellijke Ervaring’. Later verschenen van zijn hand De Verbeelding van het Denken, Een (Nieuwe) Geschiedenis van de Filosofie, Wat is Wijsheid, Mondriaan Filosoof, OnZen en dit jaar Modern Modern. Naast deze grote hoeveelheid aan publicaties heeft Jan Bor met Alexander Oey ook een aantal films gemaakt. Deze podcast is een onderdeel van de editie: Felix & Sofie // De Tijd van de Metafysica & De Metafysica van de Tijd 17-12-2019 Al sinds het ontstaan van de metafysica is ‘tijd’ een berucht moeilijke kwestie geweest. Lang zochten filosofen naar ‘eeuwige waarheden’, Plato in zijn transcendente Ideeënwereld, en in de Middeleeuwen werd het tijdloze in God gezocht. Dat veranderde gedurende de Verlichting met het optreden van Kant, volgens wie tijd slechts een aanschouwingsvorm van de mens was

Mark Leegsma studeerde filosofie en klinische psychologie. Hij heeft gedoceerd aan de Universiteit van Amsterdam en aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Daarnaast was hij hoofdredacteur van iFilosofie, het online tijdschrift van de ISVW (Internationale School voor Wijsbegeerte). Hij droeg bij aan ‘Inleiding in de Persoonlijkheidspsychologie’ en publiceerde ‘Extreem in de Klas’. Momenteel werkt hij aan een proefschrift op het grensvlak van de filosofie en de psychologie, waarin ook de filosofie van Henri Bergson een centrale rol speelt. Deze podcast is een onderdeel van de editie: Felix & Sofie // De Tijd van de Metafysica & De Metafysica van de Tijd 17-12-2019 Al sinds het ontstaan van de metafysica is ‘tijd’ een berucht moeilijke kwestie geweest. Lang zochten filosofen naar ‘eeuwige waarheden’, Plato in zijn transcendente Ideeënwereld, en in de Middeleeuwen werd het tijdloze in God gezocht. Dat veranderde gedurende de Verlichting met het optreden van Kant, volgens wie tijd slechts een aanschouwingsvo

Laat het iedereen bespaard blijven ooit in de greep van het kwaad te komen. Noch als slachtoffer, noch als dienaar. Die eerste is tragisch, de tweede verwerpelijk. Echter zo makkelijk als we slachtoffer of dienaar herkennen, zo lastig is het kwaad zelf te duiden. Wat is het kwaad? Meestal denken we aan morele horror. Daden waar ons morele vocabulaire de woorden voor ontbeert. Kwade daden overschrijden het herkenbare morele tekort. Het kwaad toont zich als een perverse transgressie van de moraal. Niet zelden worden we het gelaat van Satan gewaar achter het kwaad. De boze genius die vernietiging van leven, samenleven en menselijk geluk wil. Denken over het kwaad heeft diepe filosofische en religieuze wortels. Tot ver in de middeleeuwen werd het gedomineerd door de filosofische ideeën van Plato en Aristoteles, gecombineerd met het theologische gedachtegoed van de christelijke denkers Augustinus en Aquino. Het kwaad werd in navolging van deze denkers voorgesteld als afwezigheid van het goede en de corruptie van

Laat het iedereen bespaard blijven ooit in de greep van het kwaad te komen. Noch als slachtoffer, noch als dienaar. Die eerste is tragisch, de tweede verwerpelijk. Echter zo makkelijk als we slachtoffer of dienaar herkennen, zo lastig is het kwaad zelf te duiden. Wat is het kwaad? Meestal denken we aan morele horror. Daden waar ons morele vocabulaire de woorden voor ontbeert. Kwade daden overschrijden het herkenbare morele tekort. Het kwaad toont zich als een perverse transgressie van de moraal. Niet zelden worden we het gelaat van Satan gewaar achter het kwaad. De boze genius die vernietiging van leven, samenleven en menselijk geluk wil. Denken over het kwaad heeft diepe filosofische en religieuze wortels. Tot ver in de middeleeuwen werd het gedomineerd door de filosofische ideeën van Plato en Aristoteles, gecombineerd met het theologische gedachtegoed van de christelijke denkers Augustinus en Aquino. Het kwaad werd in navolging van deze denkers voorgesteld als afwezigheid van het goede en de corruptie van

Laat het iedereen bespaard blijven ooit in de greep van het kwaad te komen. Noch als slachtoffer, noch als dienaar. Die eerste is tragisch, de tweede verwerpelijk. Echter zo makkelijk als we slachtoffer of dienaar herkennen, zo lastig is het kwaad zelf te duiden. Wat is het kwaad? Meestal denken we aan morele horror. Daden waar ons morele vocabulaire de woorden voor ontbeert. Kwade daden overschrijden het herkenbare morele tekort. Het kwaad toont zich als een perverse transgressie van de moraal. Niet zelden worden we het gelaat van Satan gewaar achter het kwaad. De boze genius die vernietiging van leven, samenleven en menselijk geluk wil. Denken over het kwaad heeft diepe filosofische en religieuze wortels. Tot ver in de middeleeuwen werd het gedomineerd door de filosofische ideeën van Plato en Aristoteles, gecombineerd met het theologische gedachtegoed van de christelijke denkers Augustinus en Aquino. Het kwaad werd in navolging van deze denkers voorgesteld als afwezigheid van het goede en de corruptie van

In deze podcast hoor je de column Ruben Jacobs tijdens de avond: Het Moderne Cynisme op 22 oktober 2019. Het Moderne Cynisme Elke dag staat de krant vol met alarmerende berichten over klimaatrampen of schade aan de democratie. Wij nemen die berichten tot ons, uiten ons ongeloof of ongenoegen – maar gaan vervolgens rustig verder met ons leven. Vijfendertig jaar geleden karakteriseerde Peter Sloterdijk dit verschijnsel in zijn Kritiek van de cynische rede als cynisme. Volgens hem gaat de moderne burger gebukt onder een verlicht vals bewustzijn dat, anders dan het door ideologie of dogma verblinde valse bewustzijn van weleer, niet lijdt aan een verkeerde voorstelling van de werkelijkheid. De cynicus weet wat er aan de wereld schort, maar laat na die kennis in praktijk te brengen. Zonder er echt in te geloven schikt het cynische bewustzijn zich naar de bestaande orde – ze past zich tegen beter weten in aan. De cynische geest heerst overal: van kiezers die schouderophalend reageren op corrupte politici, tot iede

In deze podcast hoor de Julien Kloeg over de Cynische Rede van Peter Sloterdijk tijdens de avond: Het Moderne Cynisme op 22 oktober 2019. Het Moderne Cynisme Elke dag staat de krant vol met alarmerende berichten over klimaatrampen of schade aan de democratie. Wij nemen die berichten tot ons, uiten ons ongeloof of ongenoegen – maar gaan vervolgens rustig verder met ons leven. Vijfendertig jaar geleden karakteriseerde Peter Sloterdijk dit verschijnsel in zijn Kritiek van de cynische rede als cynisme. Volgens hem gaat de moderne burger gebukt onder een verlicht vals bewustzijn dat, anders dan het door ideologie of dogma verblinde valse bewustzijn van weleer, niet lijdt aan een verkeerde voorstelling van de werkelijkheid. De cynicus weet wat er aan de wereld schort, maar laat na die kennis in praktijk te brengen. Zonder er echt in te geloven schikt het cynische bewustzijn zich naar de bestaande orde – ze past zich tegen beter weten in aan. De cynische geest heerst overal: van kiezers die schouderophalend reage

/// Show notes \\\ Afbeeldingen bij de lezing van Clint Verdonschot: Rirkrit Tiravanija – Pad Thai Wang Hui - De zuidelijke inspectie tour van keizer Kangxi, rol drie (1698) Liu Wei - It Looks Like a Landscape Clement Greenberg Vanitas - Clara Peeters Awesome bag, made in India – TINKEBELL Le gout du blanc – Les Deux Garc ̧ons /// Programma \\\ Een vis in een (werkende) blender stoppen en het in een museum neerzetten: is dat kunst? Mag je obscene dingen zoals bestialiteit en moord afbeelden? Kunnen we het werk van mensen zoals R. Kelly, Michael Jackson en Woody Allen zonder bijsmaak waarderen - of maakt dat ons 'slechte' mensen? Kunst en moraal hebben iets met elkaar te maken. Niet voor niets noemen we lelijke kunst vaak slecht en verwachten we juist van kunst dat ze conventies kan bevragen of doorbreken. De Chinese president Xi Jinping waarschuwt voor immorele kunst omdat zij ''de vieze lucht van het geld'' zou hebben, maar claimt ook dat goede kunst vaderlandsliefde moet uitstralen en de ''juiste'' v

Wanneer is kunst slecht als in 'kwaadaardig', heeft dat te maken met de intentie van de maker of zit het 'm in de relatie tussen het werk en de toeschouwer? Aan de hand van een aantal voorbeelden onderzoekt maakster Josefien van Poppel dit vanuit haar achtergrond in Film Studies met redactieleden/filosofen Kamiel Feiertag en Trijsje Franssen.

De mens is binnen de digitale netwerken van de huidige tijd allang geen autonoom, bepalend of sturend subject meer; ze is een knooppunt in een wereld van beelden die haar voorgeschoteld worden en waarbinnen zij door media ‘wordt geleefd’. Voor de gemiddelde mens lijkt er bovendien geen enkel wolkje aan de lucht; comfortabel weggedoken in ‘een cloud’ is zij verlost van allerlei moeilijke verantwoordelijkheden en klassieke verlichtingsidealen. Dit beschreef de Franse filosoof Jean Baudrillard al, toen hij zijn medemens in de jaren ’80 verknocht zag raken aan de televisie. Hij stelde dat dergelijke ontwikkelingen leidden tot cynisch pessimisme en geloof in valse feiten en introduceerde het concept ‘simulacrum’ om enig grip te krijgen op de zaak. Oorspronkelijk dacht men dat beelden fungeren als directe representaties van de werkelijkheid; de Mona Lisa is een afspiegeling van een echte vrouw, die ooit geleefd heeft. Maar dit verstaan is volgens Baudrillard onjuist. Een schilderij, bijvoorbeeld, leidt een eigen l

Wat hebben het klimaatprobleem, bullshit jobs, nieuwe media en de Golfoorlog met elkaar te maken? Precies! Jean Baudrillard. In deze aflevering gaan Josefien, Floris en Kasper opzoek naar de relevantie van zijn werk voor het denken van nu. Ook leggen ze haarfijn uit waarom volgens Baudrillard de realiteit altijd nep is, wat een simulacra eigenlijk is en waarom hyperrealiteit niet iets is waar je blij van wordt. Veel luisterplezier!

///

Talloze sci-fi films suggereren al decennia lang dat we onze brein op termijn kunnen up- en downloaden. Inmiddels wordt dit principe ook door verschillende wetenschappers overgenomen, ontwikkeld en getest. Maar is dat eigenlijk wel uitvoerbaar? Felix & Sofie redactielid & neurofilosoof Linde van Schuppen denkt stellig van niet. Maakster Josefien van Poppel en redactielid Sophie van Balen gaan met haar in gesprek.