Duurzaam | Bnr

Een carrière duurt al gauw 80.000 uren. Hoe kun jij die tijd inzetten om de wereld een beetje duurzamer te maken?Deze aflevering in het kort:⇨ Duurzame ambitie op de werkvloer⇨ Collega’s enthousiast krijgen voor verandering⇨ Een nieuwe marktplaats van reststromenMarnix Kluiters en Mark Siegenbeek van Heukelom zijn de auteurs van het nieuwe boek ‘Duurzame Ambitie’. Zij vertellen hierin wat mensen op de werkvloer kunnen doen om hun omgeving te verduurzamen. Ze putten daarbij uit lessen van leiderschapsexperts, psychologen, ecologen, transitie-deskundigen en economen.Minder CO2 de atmosfeer in, schoner water, geen bodemverontreiniging en een opgeruimde natuur. Iedereen wil het, maar om daar te komen wijzen veel mensen in eerste instantie naar politici, CEO’s, ondernemers en andere landen. Centraal in deze uitzending staat de vraag: wat kun je zelf eigenlijk doen om het verschil te maken? Ze adviseren onder meer om veranderingen in kleine stapjes te doen en geen aandacht te schenken aan zaken die je niet kunt beï

De golfstroom in de Atlantische Oceaan dreigt binnen 100 jaar stil te vallen, concluderen wetenschappers van de Universiteit Utrecht. Dat heeft grote gevolgen voor het klimaat in West-Europa. Deze aflevering in het kort:⇨ Een college over golfstromen⇨ Een nieuwe ijstijd in Noordwest-Europa⇨ Pfas in groente en fruit René van Westen is hoofdonderzoeker van het team dat met deze conclusie komt. Door het smelten van de Groenlandse ijskap komt er meer warm water in de Atlantische Oceaan terecht. Deze ontwikkeling vertraagt de AMOC, zoals deze golfstroom wordt genoemd. Daardoor wordt er minder hitte uitgewisseld over de hele planeet en dat heeft vooral impact op het klimaat op ons continent. Voedsel- en watertekorten Als de AMOC stilvalt, dan kan het in Noordwest-Europa 5 tot 15 graden kouder worden. Op het zuidelijk halfrond wordt het daarentegen warmer. Er zijn wetenschappers die denken dat deze veranderingen tot grote voedsel- en watertekorten kunnen leiden in de wereld. ‘Tot nu toe wisten we eigenlijk niet binn

Bij Groningen Seaports wordt dit najaar een nieuwe fabriek geopend die wel raad weet met moeilijk te recyclen plastics en textielafval. Ze maken er straks duurzame bouwmaterialen van.Deze aflevering in het kort⇨ De uitdagingen voor de circulaire economie⇨ Het recyclen van chipszakken en andere plastics⇨ Een nieuw product: beton van suikerIn Nederland wordt jaarlijks meer dan 1600 miljoen kilo huishoudelijk plastic geproduceerd. Het grootste deel daarvan krijgt na gebruik een enkeltje richting de verbrandingsoven. Moeilijk te recyclen, heet dat dan. Het gaat vooral om verpakkingen met meerdere laagjes plastic die aan elkaar zijn geplakt. Het gaat onder meer om chipszakken en sapverpakkingen. Producenten gebruiken meerlaagse materialen die verschillende soorten plastic en soms metaalfolies combineren. Dat maakt het  scheiden en recyclen van de afzonderlijke materialen erg moeilijk.De Unwastor Uppact heeft een machine ontwikkeld die wel raad weet met deze voedselverpakkingen. Deze zogeheten Unwastor kan vanaf di

Jarenlang streed ze tegen de tabakslobby, maar inmiddels heeft Bénédicte Ficq haar pijlen gericht op grote bedrijven die de natuur om zeep helpen. Eerst Tata Steel en - recenter nog - Chemours. Deze aflevering in het kort:⇨ Het nut van klimaatrechtszaken⇨ De duurzame drijfveren van Benedicte Ficq⇨ De Atlantische stroming valt stilIn het najaar van 2023 deed Ficq namens 3.000 omwonenden aangifte tegen Chemours in Dordrecht. Ze wond er geen doekjes om: alle leidinggevenden van het bedrijf die iets te maken hebben gehad met het lozen van PFAS moeten worden vervolgd. Eerder bond ze ook al de strijd aan met Tata Steel in IJmuiden. Ze beschuldigt de staalproducent van ernstige milieuvervuiling in de directe omgeving, door de uitstoot van gevaarlijke stoffen. ‘De leidinggevenden van dit soort grote bedrijven mogen niet denken dat ze dit straffeloos mogen doen’, aldus Ficq.De aanpak van milieuvervuilingZe vertelt hoe deze twee zaken er nu voorstaan. Verder willen wij natuurlijk graag weten wat haar drijft om het tege

Ze won de Spinozapremie én een Nobelprijs. Joyeeta Gupta geldt als één van de meest invloedrijke klimaatwetenschappers van ons land. Deze aflevering in het kort:⇨ Zo zit het met aardsysteemgrenzen⇨ Wat is klimaatrechtvaardigheid⇨ Fossiele industrie verdoezelde klimaatbewijsOpvallend genoeg is zij bij het grote publiek in Nederland niet heel bekend. Gupta werd geboren in Delhi, studeerde aan Harvard en kwam door de liefde zo’n 35 jaar geleden in Nederland terecht. Haar interesse in klimaat en milieu werd aangewakkerd door de giframp bij Union Carbide in Bhopal, in 1984. Duizenden mensen overleden of werden ernstig ziek. De lakse manier waarop de Amerikaanse eigenaar met deze ramp omging was voor haar aanleiding om zich met klimaatrechtvaardigheid te gaan bemoeien. ‘We hebben op aarde een beperkte milieugebruiksruimte en veel hulpbronnen zijn in het bezit van een select, rijk gezelschap’, aldus Gupta. Ze noemt dat absurd.Groenlandse ijskappenIn het gesprek met haar gaat het verder nog over tipping points. Belan

Ondanks alle goeie bedoelingen wil het met die circulaire economie nog niet echt vlotten. Een nieuw initiatief van financiële instellingen moet de sector een handje helpen. Deze aflevering in het kort:⇨ Financieren van circulaire modellen⇨ Steeds meer zonnestroom⇨ Het verschil tussen weer en klimaatCirculaire ondernemers hebben nog steeds veel moeite om bankfinanciering op te halen. Financiële instellingen hebben om die reden de Kopgroep Circulair Financieren in het leven geroepen, bedoeld om dit probleem op te lossen. Zij presenteren deze week de Circulair Risk Scorecard, een soort framework waarmee circulaire bedrijven beter op waarde worden geschat.Schaarste van grondstoffenHet risicomodel kijkt naar aspecten die bij de beoordeling van de meeste kredietaanvragen nu nog geen rol spelen. Denk aan de circulariteit van het product en de schaarste van de gebruikte grondstoffen. Daarnaast wordt ook rekening gehouden met de robuustheid van contracten, de marktcompetitiviteit en de ervaring van het managementteam.

De Wetenschappelijke Klimaatraad (WKR) wil dat het nieuwe kabinet extra vaart maakt met het terugdringen van de CO2-uitstoot. Sturen op minder consumptie is één van de adviezen. Maar of deze zoveelste aanbeveling vanuit de wetenschap aankomt? Minder spullen kopen is een boodschap die bij het grote publiek al snel op de nodige weerstand stuiten. Veel burgers maken zich weliswaar zorgen om het klimaat, maar voelen er nog weinig voor om iets van hun welvaart in te leveren. De WKR stelt voor om klimaat-onvriendelijke producten zwaarder te belasten en duurzame alternatieven zoals openbaar vervoer een stuk goedkoper te maken. Zo moet de uitstoot van broeikasgassen in 2040 al met minimaal 90 procent zijn gedaald. Voorzitter Jan-Willem Erisman legt uit dat het gedrag van burgers een belangrijke rol kan spelen bij het halen van deze doelen. Erisman hamert er verder op dat de overheid harde keuzes moet maken. ‘Wel of geen zware industrie in Nederland. Wel of geen landbouw op deze schaal. ‘Daarvoor moet je bereid zijn o

In grote delen van Nederland zit het elektriciteitsnet tjokvol. Wat betekent dat voor de energietransitie en de klimaatdoelen? Die vraag stellen we aan Joris Laponder, directeur van Zaptech. We willen ook in 2024 meer warmtepompen, meer zonnepanelen en veel meer elektrische auto’s op de weg. Maar al die groene ambities dreigen vast te lopen door de files op het stroomnet. Met Laponder bespreken we de actuele situatie en de mogelijke oplossingen. Van energy hubs tot het temperen van piekbelasters en nieuwe, slimme innovaties.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Noorwegen zet de volgende stap in diepzeemijnbouw in het noordpoolgebied. Andere landen kijken intussen nieuwsgierig mee.  Noorse bedrijven mogen de zeebodem gaan verkennen en voorstellen doen hoe ze daar in de toekomst grondstoffen kunnen delven. Het gaat in dit gebied onder meer om kobalt, dat belangrijk is voor de productie van batterijen. Deepzeemijnbouw is zeer omstreden. Over de risico’s voor het leven in de diepe zee is nog weinig bekend, vertelt Rene Kleijn. Hij is professor Industriële Ecologie aan de Universiteit Leiden. Bovendien bestaat het risico dat klimaatverandering door deze activiteiten wordt aangejaagd.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Nederlandse startup Recarbn gaat in Canada CO2 uit de atmosfeer filteren en laat het daar mineraliseren. Daarvoor gaat het bedrijf een partnership aan met Deepsky, een soort projectontwikkelaar voor direct air capture-bedrijven. De proefinstallatie van Recarbn heeft een capaciteit van 50 ton koolstofdioxide per jaar en is gebaseerd op technologie die is ontwikkeld aan de Universiteit Twente. Door slim gebruik te maken van speciaal adsorptiemateriaal en een warmte- plus een koelvat denkt het bedrijf de kosten uiteindelijk terug te kunnen brengen naar 100 euro per ton CO2. Sophia Hummelman is één van de founders van Recarbn en vertelt over de missie, de technologie, de gedroomde impact en de vervolgstappen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het is 2024 en daarmee is de Corporate Sustainability Reporting Directive gaan gelden, beter bekend als CSRD.  Zo moeten bedrijven in hun jaarverslag bijvoorbeeld gaan rapporteren over de impact die ze hebben op de natuur en het klimaat. Dit geldt weliswaar alleen voor grote bedrijven, toch betekent dit niet dat mkb’ers rustig achterover kunnen leunen. Zij moeten als leveranciers namelijk data gaan aanleveren waar hun opdrachtgevers om vragen. Esther van Doesburg is de Chief Innovation Officer bij SDU en legt uit hoe bedrijven zich op deze nieuwe realiteit moeten voorbereiden.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Susphos is één van de meest veelbelovende duurzame startups van Nederland. Het bedrijf haalt fosfaten uit rioolslib, zodat het niet in rivieren, meren en beekjes terechtkomt. Overmatige algengroei, troebel water, gebrek aan zuurstof, vissterfte en verlies aan biodiversiteit. Zo hebben we in één zin de problemen met een overdaad aan fosfaat in onze wateren wel ongeveer samengevat. Marissa de Boer is de founder van Susphos, dat een gepatenteerde chemische technologie heeft ontwikkeld om fosfaat terug te winnen uit afvalwater en andere reststromen. Binnen drie jaar wil de startup de eerste commerciële fabriek hebben draaien.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De wereld wil weg van olie, gas en steenkool, zo staat er in de slotverklaring van de COP in Dubai. Maar wat zegt die belofte nou eigenlijk?  Die vraag leggen we voor aan twee mensen die bij de klimaatconferentie waren. Het zijn Eveline Speelman van Systemiq en Kornelis Blok, emeritus hoogleraar van de TU Delft. Zij noemen het resultaat van deze COP een belangrijk signaal, maar geen historische doorbraak zoals de klimaattoppen in Kyoto en Parijs dat bijvoorbeeld wel waren. Daarvoor is de eindtekst volgens hen te vaag. Hoopvol zijn zij wel over de snelheid waarmee duurzame energie alsmaar goedkoper wordt. Muriel Arts is ons groene geweten.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Amerikaanse overheid ziet in kernfusie op termijn een mogelijkheid om een deel van het klimaatprobleem op te lossen.  Dat zei John Kerry afgelopen week. Hij is de klimaatgazant die door Washington naar Dubai is gestuurd voor de COP. Kernfusie bootst een proces na van de zon. Onder hoge druk en extreme hitte (200 miljoen graden) smelten atoomkernen, waarbij een enorme hoeveelheid energie vrijkomt. CO2-neutraal en zonder risico van een meltdown. Marco de Baar is directeur bij het Dutch Institute for Fundamental Energy Research en vertelt over de technische uitdagingen en het toekomstperspectief van kernfusie.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Je krijgt het makkelijk van A naar B en de energiedichtheid is een stuk hoger dan het spul in gasvorm. Het Nederlandse bedrijf H2Fuel pioniert met waterstofpoeder. Ruud Koornstra (SDG7-coördinator en Nationaal Energiecommissaris) is als ambassadeur bij deze startup betrokken. Hij vertelt hoe we met waterstofpoeder de transitie naar meer groene energie kunnen versnellen. Zo is dit volgens hem een effectieve manier om veilig grote hoeveelheden duurzaam opgewekte stroom op te slaan. Niet voor een paar uur, maar zelfs over de seizoenen heen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De haven van Rotterdam is niet alleen de grootste van Europa, het is ook de meest vervuilende. Nu nog althans, want er worden flinke stappen gezet richting klimaatneutraal in 2050 Zo’n zeven jaar geleden werd deze route op papier uitgestippeld. ‘Nu gaan we van PowerPoint naar praktijk’, zegt Nico van Dooren van Port of Rotterdam. Hij is degene die de transitie naar een duurzamere haven in goede banen moet leiden en noemt een aantal concrete voorbeelden. Zo staat er nu een windmolenpark van 300 megawatt in het havengebied, werd onlangs gestart met de aanleg van een waterstofnetwerk en zijn alle belangrijke besluiten over CO2-opslag (CCS) genomen. Ook vaart er inmiddels een aantal binnenvaartschepen op stroom.See omnystudio.com/listener for privacy information.

In 2022 ging wereldwijd zo’n 6,6 miljoen hectare bos verloren, 4 procent meer dan het jaar ervoor. En om je even een voorstelling te geven: dat zijn 14 voetbalvelden per minuut. De helft van al die kap is illegaal, bedoeld voor mijnbouw, landbouw en de aanleg van nieuwe wegen. Het Wereld Natuur Fonds (WNF) heeft een tool ontwikkeld die ontbossing met kunstmatige intelligentie wil tegengaan. Het systeem maakt gebruik van satellietbeelden en doet aan de hand daarvan nauwkeurige voorspellingen over plekken waar illegale bomenkap wordt verwacht. In Afrika en Indonesië is al met succes getest, binnenkort rolt WNF de tool uit in het Amazone-regenwoud. En dat is hard nodig, want daar is de afgelopen vijftig jaar een bos verdwenen ter grootte van 26 keer Nederland.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Nederlandse industrie staat voor de grootste uitdaging in haar 150-jarig bestaan: de CO2-uitstoot naar nul krijgen. Van Tata Steel tot Shell Pernis en Chemours. De grote spelers in het industriële domein liggen al lange tijd onder vuur. Toch is het sluiten van deze fabrieken volgens hoogleraar Gert-Jan Kramer niet de oplossing. Hij leidt het Sustainable Industry Lab, een kennisplatform van de Universiteit Utrecht die onderzoek deed naar het een klimaatneutrale industrie. Hun belangrijkste conclusie? Het kan. Dat is mede te danken aan de gunstige ligging aan de Noordzee, waardoor veel windenergie beschikbaar is. Met de elektriciteit en waterstof die dat oplevert kan de productie duurzaam worden. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Duurzame innovaties zijn keihard nodig om het klimaat te redden, de natuur te herstellen en het leven voor ons mensen op deze planeet aangenaam te houden.  De Wubbo Ockels Innovatieprijzen zijn weer uitgereikt. Dit zijn awards voor veelbelovende ideeën en producten die een wezenlijk verschil kunnen maken voor een groenere wereld. In deze uitzending spreken we een aantal winnaars. Zo wil Jessica den Outer de natuur een stem geven. Zeg maar: een rivier of bos als rechtspersoon. Arctic Reflections werkt aan een technologie om het ijs op de Noordpool te redden. Deze winter gaat het Nederlandse bedrijf de eerste testen uitvoeren op Spitsbergen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Dat we moeten afkicken van onze fossiele verslaving is duidelijk. Maar hoe gaat zo'n nieuw, duurzaam energiesysteem eigenlijk functioneren? Dat vragen we aan Ad van Wijk. De Delftse waterstofprofessor gaat met emeritaat en schreef zijn visie op in een nieuw boek: ‘Groene energie voor iedereen’. Van Wijk pleit voor een radicaal andere inrichting van ons energiesysteem, waarin ook materialen, water en voedsel een belangrijke rol spelen. Dit is volgens hem een kwestie van integraal overheidsbeleid. Daarnaast moet Nederland volgens hem niet langer inzetten op verduurzamen per sector, maar kiezen voor een gerichte aanpak per gebied.See omnystudio.com/listener for privacy information.